نقرس نوعی بیماری التهاب مفصلی است که در آن مفاصل مختلف بدن مثل زانو، آرنج، قوزک پا، مچ و مفاصل کوچک بین بند انگشتان تحت تاثیر قرار می گیرد. این بیماری در حالت معمول، یکی از مفاصل را دچار مشکل کرده و به ندرت در دو یا چند مفصل التهاب مشاهده می شود. نقرس، در سنین مختلفی مشاهده شده است اما بیشتر، سالمندان به آن دچار می شوند. بیشترین موارد مشاهده شده مربوط به سنین بعد از ۷۵ سالگی می باشد. همچنین میزان ابتلای زنان ۹ برابر مردان می باشد. علت اصلی ایجاد این بیماری افزایش سطح اوریک اسید در خون انسان می باشد. در واقع اگر میزان تولید اوریک اسید در بدن از حد معمول بیشتر شود و یا میزان دفع این ماده از بدن کاهش یابد، در بدن تجمع یافته و در این حالت به شکل بلورهای اضافه در مفاصل انباشته می شود. در نتیجه مفاصل ملتهب و بسیار دردناک می شود.
عوامل مختلفی در ایجاد بیماری نقرس نقش دارد. از جمله مسائل ژنتیکی، مصرف الکل، چاقی و داشتن اضافه وزن، اختلالات کلیوی، مصرف زیاد مواد غذایی حاوی درصد پروتئین بالا مثل گوشت قرمز و گاهی تاثیر برخی داروها. یکی از علائم مشخص بیماری نقرس، وجود درد شدید در مفاصل می باشد که این درد در اولین روز التهاب مفصل بسیار شدید می باشد و سپس کمی فروکش کرده و تسکین پیدا می کند. اما گاهی حملات نقرسی صورت می گیرد که مجدد درد افزایش می یابد. یکی دیگر از علامات مشخص این بیماری قرمزی و تورم این مفاصل می باشد. افراد در صورت مشاهده این علائم سریع به پزشک مراجعه و جهت درمان اقدام کنند. در صورتی که این بیماری مورد توجه و مراقبت قرار نگیرد، تجمع اوریک اسید در بدن ادامه می یابد و این اوریک اسید به شکل توده هایی در زیر پوست انباشته می شود.
به این توده ها گره توفی می گویند که در مناطق مختلف بدن شکل گرفته و گاهی دردناک می شوند. همچنین ادامه تجمع اوریک اسید در بدن در کلیه ها و بخش های ادرار ساز جمع شده و سنگ کلیه شکل می گیرد. مراحل درمانی ارائه شده به بیمار برای درمان نقرس، شامل تجویز دارو برای کاهش علائم و عوارض بیماری و کنترل و درمان آن می باشد. از جمله داروهای مسکن برای کاهش درد مفاصل، داروهای ضد التهاب و داروهای کاهش دهنده سطح اوریک اسید در بدن.
لازم به ذکر است که تغذیه غذایی نقش زیادی در بهبودی این بیماران دارد و یک برنامه صحیح شامل مصرف بیشتر آب، عدم استفاده از الکل، مصرف کمتر مواد غذایی با پروتئین بالا مثل گوشت قرمز و گوشت ماهی و داشتن وزن متعادل توسط انجمن رژیم غذایی آمریکا توصیه شده است. همچنین برخی مواد غذایی میتواند سطح اوریک اسید در بدن را کاهش دهد و بهتر است در وعده غذایی آنها مورد استفاده قرار گیرد. مشاوره با یک پزشک متخصص تغذیه می تواند گام موثری در انتخاب یک برنامه مناسب باشد. لازم به ذکر است که می توان از درمان های سنتی برای درمان نقرس استفاده کرد و باید برای آگاهی از روش های مفید و متناسب با شخص، به متخصص طب سنتی مراجعه کرد.
همان طور که گفتیم نقرس در میان سالمندان بیش از افراد دیگر شایع است. در سالمندان مصرف گوشت به میزان زیادی درصد احتمال بروز نقرس را افزایش دهد. یک متخصص تغذیه در این باره می‌گوید که مصرف غذا سبب می‌شود که انرژی موجود در آن در بدن آزاد شود و به این طریق انرژی آن باعث بروز شادی و نشاط خواهد شد. اما باید توجه کنیم که مصرف زیاد گوشت در سالمندان باعث می‌شود که آنها دچار فشار خون، دیابت و نقرس شوند.
نکته حائز اهمیت در سالمندان این نکته است که با وجود فشار خون بالا و اضافه وزن احتمال بروز نقرس افزایش می‌یابد.
لذا سالمندان می‌توانند با مصرف غذای سالم و مفید و دور از چربی‌ها و سرخ‌کردنی ها از فشار خون به دور باشند. هم چنین سالمندان می‌توانند با پیاده روی‌های سبک و نرمش‌های روزانه از چاقی و اضافه وزن دوری کرده و احتمال ابتلا به نقرس و بسیاری از بیماری‌های دیگر را کاهش دهند.
بهتر است فرد سالمند مبتلا به نقرس رژیم غذایی خود را تصحیح کند تا به این طریق میزان اسید اوریک موجود در خون خود را کاهش دهد. مواد غذایی فرد مبتلا به نقرس بایستی دارای مقدار کمتری پورین باشد . به همین خاطر فرد سالمند باید از موادی مانند جگر، قلوه و مغز کمتر استفاده کند زیرا این‌ها سرشار از پورین می‌باشند. پیشنهاد می‌شود از گوشت و غذاهای دریایی کمتر استفاده شود و در عوض لبنیات بیشتری مصرف شود.
همان طور که پیشتر گفتیم، نرمش‌های سبک و کاهش وزن میتواند خطرات ناشی از حملات نقرس را بسیار کاهش دهد که این بسیار موثر و امیدوار کننده است.
نکته مهم این است که حتی ضربان روحی و روانی نیز در ایجاد نقرس موثر است. لذا خوب است شرایط زندگی سالمند در آرامش باشد و از تنش‌ها به دور باشد. اگر شما نیز ساعات طولانی در خانه نیستید و فرد سالمند شما ساعات طولانی در خانه به تنهایی زندگی می‌کند، خوب است که از یک پرستار سالمند مناسب استفاده کنید تا همدم و همزبان سالمند باشد و در انجام کارها به او کمک کند. پرستار فرد سالمند میتواند در مصرف داروها به او کمک کند و با طبخ غذاهای سالم از پیشرفت نقرس جلوگیری کند.